Je eigen kruidentuin inrichten
Hoezo kruiden uit de winkel kopen? Kruiden uit eigen tuin zijn pas echt vers. En een stuk goedkoper. Maar waar moet je aan denken als je zelf je kruidentuin wilt inrichten?
Als tuinontwerper van eetbare tuinen en voedselbos zie ik heel wat inspirerende kruidentuinen. Kruidentuin ‘De Kruidenreus’ in Almere is net van gestart gegaan. Initiatiefnemer Marlène Blokhuis onthult hieronder hoe zij deze biologische kruidentuin heeft ingericht, welke kruiden favoriet zijn en geeft tips.
Dragon is lekker om van te snoepen!
Foto: Emma Daughty
De onderwerpen die hieronder aan bod komen zijn:
Kruidentuin inrichten
Zon en schaduw in de kruidentuin
Voorbeelden van kruiden voor in jouw kruidentuin: top 5
Kruidentuin aanleggen boekentip
Kruidentuin inrichten
Marlène, hoe ben je gestart met de kruidentuin?
“De gemeente Almere wil bewoners betrekken bij groen en gezondheid. Met een groen idee kon je 1000 euro als startkapitaal krijgen uit het fonds van de Floriade Parade. Ons idee was een kruidentuin in de vorm van een mens. Zo kun je zien voor welk lichaamsdeel de kruiden goed zijn. Maar vooral willen we een fijne plek bieden, waar we bezoekers inspireren.
In september 2019 zijn we begonnen met de plannen. Ik ben toen een plek gaan zoeken en kwam uit bij de boerderij Uniek Leven in Almere Oosterwold. Met het startkapitaal hebben we veel planten gekocht en teeltaarde. We hebben de tuin in korte tijd uitgemeten en aangelegd.”
Zon en schaduw in de kruidentuin
Als voedselboswachter krijg ik vaak vragen over de samenhang tussen kruidentuin en voedselbos. Ik vind een kruidentuin ideaal, juist bij de start van een voedselbos. De bomen zijn nog klein, dus veel kruiden doen het goed. Het zijn vaak echte zonminnaars. En je hebt al snel opbrengst.
Marlène, jij start ook met een kruidentuin in de volle zon. Hoe ga jij daarmee om?
“Je moet goed nadenken over schaduw en watertoevoer. Hier zorgen we voor bewatering door een grijswatercircuit vanaf het Theehuis. We hebben ook schaduw gecreëerd door kruiden te overspannen met palen en doeken.”
Hebben jullie overwogen om bomen te planten?
“Het is fijn als er een boom staat of struiken. Bomen planten is hier alleen ingewikkeld omdat we het terrein in bruikleen hebben. Er staat een fruitboomkwekerij naast, dus ik hoop dat er in de toekomst een aantal bomen blijven staan en groter worden. En we willen gaan samenwerken met een voedselbos hier in de buurt.”
En hoe gaat het tot nu toe?
“We waren bezorgd wat er zou gebeuren met de jonge planten in de hete augustusmaand. Gelukkig bleek dat als je maar genoeg water geeft de kruiden het goed doorstaan. Van rozemarijn en tijm verwacht je dat wel. Maar zelfs longkruid en sleutelbloem bleken hier in de klei tegen de volle zon te kunnen.”
Wat betekent die kleigrond voor de inrichting van je kruidentuin?
“We moesten de afwatering verbeteren. Sommige perken zijn wat hoger. We mulchen met stro. In de winter blijven er gelukkig geen plassen staan. Maar het blijft wel kleddernat in de winter. Toen we dit jaar wat aan de paden wilden veranderen, moesten we wachten totdat de grond droger werd.”
Heb je ook kruiden in bakken gezet?
“De munt heb ik in bakken gezet, omdat die met z’n wortels alle kanten opgaat. En de Arnica staat in Drentse grond, in een grote bloemplot, omdat hij wat armere grond wil. De pot staat ingegraven en vormt daarmee ook de knieschijf van de Kruidenreus. Voor rozemarijn en tijm zou je bakken kunnen maken, omdat ze dan droger en warmer staan.”
Voorbeelden van kruiden voor in je kruidentuin
Wat zijn nu de beste kruiden voor je eigen kruidentuin? Dit is de top 5 van Marlène:
Dragon (Artemisia dracunculus)
Madeliefje (Bellis perennis)
Citroenverbena of verveine (Lippia citriodora)
Dropplant (Agastache foeniculum)
Koriander (Coriandrum sativum)
1. Dragon
“Dragon vind ik een lekker kruid om van te snoepen. De smaak is anijsachtig. Dragon is heel geschikt voor de spijsvertering. In het verleden heb ik er vaak dragonazijn gemaakt. Dat doe je heel simpel met natuurazijn en dan een paar takjes dragon erin. Een paar weken laten staan. Mijn man maakt siroop met dragon en voegt daar gember aan toe.”
2. Madeliefje
“Het madeliefje is een stoer plantje dat overal staat. Je loopt eroverheen en het veert toch weer op. Als thee is het madeliefje goed voor je darmen. Je kunt het ook als salade eten. Ik wil er madeliefjescrème of zalf van gaan maken. Het is de Nederlandse Arnica. Je gebruikt het als je een beurse plek op je lichaam hebt.”
Madeliefjes zijn lekker in de salade!
Foto: Andreas Rockstein
Citroenverbena kun je ook gebruiken in plaats van citroengras
Foto: Carnat Joel
3. Citroenverbena
“Citroenverbena heeft echt een heerlijke geur: vrolijk en verfrissend. Het kruid is belangrijk voor de spijsvertering en heel gezond. Hij is niet winterhard, dus moet eigenlijk in een kas overwinteren. Je kan het blad heel goed drogen en het blijft heel lang goed.
Van citroenverbena kun je theezetten. Citroenverbena helpt heel goed om in slaap te vallen. Je kunt het ook gebruiken in plaats van citroengras. Je zou ook blaadjes in een neutrale olie kunnen doen om de smaak en geur daarin te laten trekken.”
4. Dropplant
“De dropplant smaakt en ruikt naar drop. Het is leuk om kinderen de dropplant te laten ruiken en proeven. We maken er samen heksenthee van, met ook wat munt en rozemarijn. De bloem is ook goed voor de bijen.”
Het is leuk om kinderen de dropplant te laten ruiken en proeven
Foto: Agastache foeniculum, Anna
5. Koriander
“Koriander is een kruid waar je tussendoor lekker van kunt snoepen. Het geeft even zo’n boost. Dit kruid kan stemmingsverhogend werken. En dat merk ik zelf ook echt.”
Kruidentuin boekentip
Wat zijn je favoriete boeken over het aanleggen van een kruidentuin?
“Ik gebruik het ‘Groot handboek geneeskrachtige planten’ van G. Verhelst. Daar staat ook waar de plant het beste groeit en of hij winterhard is. Ik vind hierin ook de wetenschappelijke onderbouwing. Ik gebruik de website mens-en-gezondheid om op ideeën te komen.
Ik heb verder geen favoriete boeken voor het aanleggen. Ik heb mijn kennis opgedaan in de praktijk, met in het verleden een moestuin en een kruidencirkel.”
Hoe kijk je terug op de start van de kruidentuin?
“Het is zo spannend om het aan te leggen. Gaat het wel goed komen?
Het was gelukkig een goed seizoen. Binnen een paar maanden zag de tuin er mooi uit. Dan staat het zo mooi te bloeien en vindt iedereen het geweldig.”